vrijdag 23 september 2011

Dabrowski en hoogbegaafdheid

Dabrowski's overexcitabilities zijn inmiddels gesneden koek voor iedereen die zich bijschoolt op het gebied van hoogbegaafdheid. Er is een hoge face validity en er wordt tegemoet gekomen aan het idee dat hoogbegaafden ook hooggevoelig zijn.
Daarom vond ik het erg leuk een onderzoek te vinden waarin deze relatie onder de loep werd genomen. De onderzoekers namen een overexcitability-vragenlijst af en probeerden te achterhalen of de antwoorden op de vragenlijst samenhingen met kenmerken die op hoogbegaafdheid wijzen.

Helaas, de overexcitability-scores hangen te weinig samen met andere hb-indicatoren.
Zouden het dan toch twee verschillende zaken zijn?

Bron: Wirthwein, L. and D. H. Rost (2011). "Focussing on overexcitabilities: Studies with intellectually gifted and academically talented adults." Personality and Individual Differences 51(3): 337-342.

4 opmerkingen:

Noks Nauta zei

Ik heb het boek van Mendaglio over de theorie van Dabrowski gelezen. Vond het heel boeiend wat betreft zijn observaties van hoogbegaafde kinderen.
Wat mij aanspreekt is zijn idee dat ‘neurosen’ tekenen kunnen zijn van groei.
Wat mij ook aanspreekt zijn de ontwikkelingsniveaus, die ook deels aansluiten op de fasen van morele ontwikkeling.
Wetenschappelijk is het kwantitatief erg zwak allemaal. Bij vergelijken van enkele studies waar de overexcitabilities (OEs) zijn gemeten komen geen consistente uitkomsten. Verschillen tussen scores bij hoogbegaafden en niet hoogbegaafden zijn erg klein en zelden statistisch significant. De OEs van Dabrowski zijn volgens mij ook een ander construct dan wat wij overgevoeligheid in het kader van hoogbegaafdheid noemen. Dat heeft nl vooral met zintuiglijke overprikkeling te maken. Dabrowski ziet het vooral in groei- en ontwikkeling. Ik vind het verwarrend wanneer mensen die constructen als identiek zouden zien.

Angelique Slaats zei

Hoi Noks, bedankt voor je reactie. Je refereert naar studies waar, net als bij dit onderzoek, geen duidelijke relatie wordt gevonden tussen OEs en hoogbegaafdheid. Dat wijst dus ook in de richting van twee afzonderlijke constructen.
Terecht wijs je op het verschil tussen zintuiglijke hooggevoeligheid en OE. Maar hoe kijk je dan aan tegen de relatie tussen overprikkeling en hooggevoeligheid?

Noks Nauta zei

Zoals ik het zie, en het aan mensen uitleg, is hooggevoeligheid een kenmerk, dat vaak bij hoogbegaafden voorkomt. Dat is een heel mooi kenmerk, maar je kunt er ook last van hebben. Als je er last van hebt, dan noem ik dat overprikkeling. Zo gebruik ik zelf die termen.
Je kunt in mijn optiek dan als hooggevoelige leren om (beter)met je hooggevoeligheid om te gaan, zodat je overprikkeling kunt voorkomen.
Hoe benoem jij het?

Peter Busser zei

Wat me steeds weer opvalt als ik ``wetenschappelijke studies'' bekijk, dat is hun oppervlakkigheid en kortzichtigheid.

Met oppervlakkig en kortzichtig, bedoel ik enerzijds het gemak waarmee zaken die het noderzoek beinvloeden worden genegeerd.

Zo heb ik laatst gelezen over een onderzoek waarbij het een of ander stofje of voedingsmiddel werd onderzocht. Zowel de testgroep als de controlegroep statines toegediend kregen. Er bleek een statistich verwaarloosbaar verschil in het verschil in het aantal doden in beide groepen.

Als je je verdiept in hoe statines werken, en er dan achter komt dat statines spierweefsel aantasten en dat dat duidelijk te zien is in een biopt, dan ligt het eerder voor de hand dat de statines de oorzaak zijn van de vergelijkbare sterfte in beide groepen. Statines worden voorgeschreven voor hartpatienten, en dat terwijl het hart een en al spierweefsel is...

De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat het geteste stofje DUS niet werkte.

Ik kan me niet eens herinneren wat er precies getest werd. Het maakt ook niet uit, want de uitslag werd uitsluitend bepaald door de statines.

En dat zijn meetbare resultaten. Bij psychologie is het meten vaak al onmogelijk. Want als iemand allergisch is voor een stof en door het toedienen symptomen van psychische storing gaat vertonen, en die vervolgens weggaan als je de stof niet meer toedient. Dan is dat volgens de gangbare wetenschap niet relevant. Waarom? Omdat het niet dubbelblind getest is bij een grote groep mensen. Ik durf te wedden dat als je een grote groep mensen blootstelt aan hetzelfde stofje, 99,9% geen symptomen ontwikkelt. En DUS bestaat het niet volgens wetenschappers.

Dus het gebrek aan consistente resultaten uit onderzoek naar Dabrowski's theorie zou heel goed kunnen liggen aan het onderzoek en niet aan de theorie.

Vergeet ook niet dat hoogbegaafden geen uniforme groep zijn. Zo zijn er mensen met een uitzonderlijk hoog IQ en een laag EQ. En er zijn mensen met een IQ dat niet zo hoog is, maar met een EQ dat vergelijkbaar is aan het IQ. Je hebt het dan over twee totaal verschillende mensen die wel allebei hoogbegaafd zijn.

Vergeet niet dat Dabrowski's theorie uitgaat van ontwikkeling. Dat is een individueel proces. Het is maar de vraag of het ueberhaupt mogelijk is om dat op een groep mensen te testen en daar sig. Net zo min als het mogelijk is om die relatie tussen allergische reactie op een bepaald stofje en psychotisch gedrag valt te testen op een grote groep.

Voor mij betekent de theorie van Dabrowski dat ik eindelijk inzicht begin te krijgen in wie ik werkelijk ben en wat mijn rol in de wereld is en wat die zou kunnen zijn. Ik kan eindelijk mijn keuzes die ik gemaakt heb tijdens mijn leven op een positieve manier verwoorden. De reguliere psychiatrie komt niet verder dan allerlei negatieve labels aan te praten, terwijl ik heel goed weet dat het onzin is. En als zodanig mag Dabrowski's theorie misschien wetenschappelijk zwak gevonden worden, voor mij persoonlijk is het een van de beste dingen die me ooit overkomen zijn.