Aanleg of inzet?

Is succes nou het resultaat van hard werken of is het het gevolg van talent en aanleg? Natuurlijk is het antwoord hierop een bonte mengelmoes van allerlei verschillende factoren. Toch is het interessant om te kijken naar wat hoogbegaafde mensen zelf denken.

In onderstaande studie werd gekeken naar de attributies van zowel hoogbegaafden als gemiddeld begaafden. Hen werd gevraagd wat volgens henzelf de belangrijkste oorzaak van hun succes was.
Er bleek een verschil te zijn tussen beide groepen. De hoogbegaafden wijten succes (en falen) vooral aan 'ability', de gemiddeld begaafden schrijven hun successen toe aan hun inzet.

Zou dit te maken kunnen hebben met de fixed mindset die zo veel hoogbegaafden hebben, omdat ze zo vroeg al werden geroemd om hun slimheid i.p.v. hun harde werk?

Nokelainen, P., K. Tirri, et al. (2007). "Investigating the influence of attribution styles on the development of mathematical talent." Gifted Child Quarterly 51(1): 64-81.

Succesvolle vrouwelijke managers

Is er nou wel of geen glazen plafond voor hoogbegaafde vrouwen? Remmen ze vooral zichzelf of worden ze door de werkomgeving afgeremd? Dergelijke vraagstukken houden mij op mijn vrije avonden nog wel eens bezig.

Het onderzoek waar ik vandaag naar refereer, betreft de opvattingen die mensen op de werkvloer hebben. Over mannelijke of vrouwelijke managers. En wat blijkt? De expliciete antwoorden zijn veelal sociaal wenselijk, terwijl de impliciete opvattingen (gemeten met een aanpassing van de Implicit Association test) wel degelijk sexeverschillen laten zien. Mannen worden geassocieerd met succesvolle management kenmerken, en vrouwen met onsuccesvolle.

Opvattingen (ook impliciete) werken door in gedrag. Zou dat een deel van het glazen plafond verklaren?

Latu, I. M., T. L. Stewart, et al. (2011). "What We "Say" and What We "Think" About Female Managers: Explicit Versus Implicit Associations of Women With Success." Psychology of Women Quarterly 35(2): 252-266.

Mannelijke rol-normen en hoogbegaafde jongens

Zetten hoogbegaafde jongens vraagtekens bij traditionele mannelijkheid? Dat is de vraag. En als ze dat doen, heeft dat dan sociale stress tot gevolg? Tenslotte zou het kunnen dat een genuanceerde blik op sexe-verschillen resulteert in een minder traditionele rol-norm. Niet de typische jongens jongen dus. Hoewel, de laatste tijd geven we in onze maatschappij de voorkeur aan wat vrouwelijker mannen, dus misschien is het wel een sociaal voordeel in plaats van een sociale bron van stress wanneer je jezelf minder mannelijk ziet.

Nicpon was nieuwsgierig naar dit onderwerp, en deed onderzoek onder hoogbegaafde en getalenteerde jongens. De resultaten hiervan wijzen erop dat het bekrachtigen van traditionele mannelijk normen positief samenhangt met een gevoel van competent-zijn, vertrouwen hebben, op jezelf vertrouwen en jezelf zelfverzekerd voelen.
Dus, ook voor hoogbegaafden geldt: de meeste jongens voelen zich goed bij het aanhangen van traditionele mannelijke normen!

Nicpon, M. F., S. S. Shepard, S. J., et al. (2011). "Masculine Norms, School Attitudes, and Psychosocial Adjustment Among Gifted Boys." Psychology of Men & Masculinity 12(2): 181-187.

Alcohol en hoogbegaafde pubers

De puberteit is een periode van grote veranderingen, grote zorgen, en grote verwarring. Tenminste, voor de meesten van ons. We experimenteren met verschillende 'persoonlijkheden': kapsels in verschillende kleuren, kledingstijl, taalgebruik, voeding en drugs. Eén van die drugs is alcohol.

Soms veronderstellen we dat hoogbegaafde jongeren een moeilijker zoektocht hebben dan niet-hoogbegaafden. Ze kunnen ervaren dat ze een sociale prijs moeten betalen voor hun hoge schoolprestaties en grote talenten op dit vlak. Als dat het geval is, zouden we ook kunnen veronderstellen dat deze groep het risico loopt op jonge leeftijd veel alcohol te gebruiken, om op die manier te compenseren voor de sociale prijs.
Peairs veronderstelde een dergelijk mechanisme en besloot het te onderzoeken. Er werd gekeken naar alcoholgebruik onder adolescenten, met de bedoeling om hoogbegaafden en niet-hoogbegaafden met elkaar te vergelijken.

De resultaten wijzen erop dat hoogbegaafde pubers in dezelfde mate alcohol hebben geprobeerd als niet-hoogbegaafden.
Misschien betalen we allemaal een sociale prijs om te kunnen zijn wie we zijn: uniek op onze eigen manier.

Peairs, K. F., D. Eichen, et al. (2011). "Academic Giftedness and Alcohol Use in Early Adolescence." Gifted Child Quarterly 55(2): 95-110.

Wel of geen klassen overslaan?

Hoogbegaafde kinderen lopen op school nogal eens tegen de muren omhoog. Vooral in het basisonderwijs zijn de verschillen tussen wat ze kunnen en wat ze 'moeten' groot, en is het nog geen gemeengoed om deze kinderen op hun eigen niveau aan te spreken.
Steeds vaker ontstaat de vraag om een klas over te slaan. Echter wie overziet hiervan de gevolgen? En wat als het twee klassen zijn? Dan gaat je 14-jarige dochter straks met 16-jarige jongens op stap. Zouden ze zich emotioneel wel kunnen handhaven en lijdt hun zelfbeeld er niet onder als ze ineens de jongste van de groep zijn?
Steenbergen deed een meta-analyse van verschillende onderzoeken op dit gebied. Daaruit kwam naar voren dat versnelling een positief effect lijkt te hebben op de schoolprestaties van versnelde kinderen. En met betrekking tot de sociaal-emotionele ontwikkeling is er een klein positief effect.

Geen reden tot zorg dus.

Bron: Steenbergen-Hu, S. and S. M. Moon (2011). "The Effects of Acceleration on High-Ability Learners: A Meta-Analysis." Gifted Child Quarterly 55(1): 39-53.

Fictie lezen als een manier om jezelf te ontwikkelen

Veel mensen lezen graag fictie. Ik heb er nooit zo over nagedacht. Zelf las ik veel boeken in de categorie fictie toen ik nog jong was. En ik lees het nog altijd graag, hoewel minder. Toch is het best interessant om eens te kijken naar de essenties van dergelijke lees-ervaringen bij jonge hoogbegaafden.
Stutler heeft dat gedaan. Hij kwam erachter dat hoogbegaafde kinderen (meisjes) die fictie lezen, dat gebruiken om te groeien op intellectueel vlak, qua verbeeldingskracht en op emotioneel vlak. De boeken werden een soort facilitator voor kritisch en empathisch denken, en tenslotte beschreven de onderzoekers deze meisjes als "youthful self-actualizers".

Wel, nu komen er verschillende vragen in mij op. Bijvoorbeeld, lezen jongens ook fictie? En: ligt het misschien in de aard van meisjes om kritisch en empathisch te denken?

Welke betekenis geef jij aan deze onderzoeksresultaten?

Stutler, S. L. (2011). "Gifted Girls' Passion for Fiction: The Quest for Meaning, Growth, and Self-Actualization." Gifted Child Quarterly 55(1): 18-38.

Persoonlijkheidskenmerken en hoogbegaafdheid

Denk je ook wel eens dat hoogbegaafden een ander persoonlijkheidsprofiel hebben dan anderen? En als dat zo is, verwacht je dan dat dit positief uitvalt voor de hoogbegaafden of juist niet? Het zou me niet verbazen wanneer je eerder aan negatieve kenmerken denkt, gegeven de aandacht die in de maatschappij wordt gegeven aan de problemen die hoogegaafden tegenkomen.
Een manier om erachter te komen, is om twee groepen te vormen (hoogegaafden en niet-hoogbegaafden) en hun Big-Five persoonlijkheidskenmerken in kaart te brengen. Zeidner (zie ref. hier onder) deed dat, en presenteerde de volgende resultaten: hoogbegaafde studenten scoren hoger dan hun niet-hoogbegaafde peers op Openstaan voor Nieuwe Ervaringen maar scoren lager op Neuroticisme.

Herken je jezelf? Ben jij ook een hoogbegaafde, emotioneel stabiel en altijd in voor iets nieuws?

Bron: Zeidner, M. and I. Shani-Zinovich (2011). "Do academically gifted and nongifted students differ on the Big-Five and adaptive status? Some recent data and conclusions." Personality and Individual Differences 51(5): 566-570.